Het “behendigheidsspel” Golden Ten uitgelegd

Hier stond een Nederlands Casino (weggehaald voor 01-07-2023)

Wat is Golden Ten precies?

Golden Ten laat zich het beste omschrijven als een variatie op het wereldberoemde roulette. De spelopzet is dan ook grotendeels overeenkomstig: er wordt gebruikt gemaakt van een inzetveld en een schijf met getallen, en de uitkomst van een spelronde wordt bepaald door een balletje dat op deze schijf tot stilstand komt. Golden Ten was hierdoor vanzelfsprekend een geduchte concurrent van roulette, dat toentertijd alleen legaal te spelen was bij Holland Casino.

Ook zijn er een aantal belangrijke verschillen ten opzichte van roulette. Zo kan men inzetten op 24 afzonderlijke getallen in plaats van de 36 getallen van roulette. Ook bevat de schijf bij Golden Ten een nul en een goudkleurige X, de Romeinse aanduiding voor het getal 10, waar het spel zijn naam aan te danken heeft. Hierdoor heeft Golden Ten een hoger huisvoordeel dan standaard Europees roulette, namelijk 7,2% in plaats van 2,7%, een aanzienlijk verschil.

Verder draait de schijf niet en staan de nummers in oplopende volgorde op de schijf en het inzetveld. De ‘ketel’ (de cilinder waar de schijf in ligt), is gemaakt van metaal in plaats van hout, en er zitten ook geen diamantjes op, wat bij roulette wel het geval is. Hierdoor gedraagt het balletje zich een stuk anders dan bij roulette, omdat het verloop van de bal stukken minder wordt beïnvloed door onder andere de diamantjes.

Door deze opzet komt het voorspellen waar het balletje tot stilstand komt grotendeels aan op het inzicht van de speler zelf. Het balletje is daarnaast ook een stukje groter (en dus beter zichtbaar) dan bij roulette, en wordt een kogel genoemd. Ook mag men pas een inzet plaatsen op het moment dat het balletje een bepaalde lijn op de ketel heeft gepasseerd, de zogenaamde observatiering. De bouleur (de croupier bij Golden Ten) geeft tijdens het spelverloop zelfs aan wanneer spelers moeten opletten, door ‘kijken alstublieft’ te zeggen. Kortom: het observatievermogen van de speler speelt een grote rol bij Golden Ten.

Deze spelopzet was voor uitvinder Jürgen Blattgerste dan ook het argument bij uitstek om Golden Ten aan te kunnen duiden als een behendigheidsspel, en geen kansspel zoals roulette dat wettelijk gezien wel is. Voor het exploiteren van behendigheidsspelen is namelijk geen speciale vergunning nodig. Eind jaren 70 opende Blattgerste in Antwerpen de deuren van het eerste Golden Ten ‘casino’ en al snel waaide de hype ook over naar Nederland, waar uitbater Gerard Wiggers de eerste Golden Ten casino’s opende.

Golden Ten: roulette voor het ‘volk’

Golden Ten werd al snel mateloos populair in Nederland, en dat succes valt toe te dichten aan verschillende zaken. Golden Ten positioneerde zich ten eerste als een geduchte concurrent van Holland Casino, dat een monopolie op gokspelen had in Nederland. Holland Casino profileerde zichzelf vooral als een exclusief en chique avondje uit.

Van een strikte dresscode, entreegelden en betalen voor hapjes en drankjes was bij de Golden Ten casino’s geen sprake. Hier kon je in je alledaagse kloffie gratis naar binnen lopen en werd je alsnog in de watten gelegd met gratis hapjes, drankjes en optredens van populaire Nederlandse artiesten. Ook niet onbelangrijk: meespelen aan de Golden Ten tafel kon al met een inzet van één gulden per spelronde. Een mooie gelegenheid voor Jan Modaal om uit te gaan!

Maar het was niet alleen deze laagdrempeligheid die de Golden Ten casino’s zo populair maakte. Het behoorlijk genereuze ‘cash back’ beleid was evenzo belangrijk. Wie aan het einde van de avond geld had verloren met Golden Ten, kwam in aanmerking voor het zogenaamde ‘katje’, een teruggave van een gedeelte van je verlies, dat gemiddeld zo’n 10% van de gemaakte verliezen bedroeg. Het credo ‘nooit met lege handen naar huis’ was voor veel bezoekers dan ook een goede reden om een Golden Ten casino te bezoeken in plaats van het staatsgokbedrijf. Terugkerende en vaste bezoekers kwamen daarnaast in aanmerking voor onder andere speciale kortingsacties, iets wat je vandaag de dag ook erg veel ziet bij online casino’s.

Hier stond een Nederlands Casino (weggehaald voor 01-07-2023)

Het einde van de Golden Ten casino’s

In de hoogtijdagen telde Nederland zo rond de 250 Golden Ten casino’s, waar wekelijks miljoenen guldens aan omzet werden gedraaid. De belastingdienst zag hier natuurlijk geen cent van terug, aangezien er geen kansspelbelasting werd afgedragen. Hierdoor konden de Golden Ten casino’s de bezoekers zo in de watten leggen en het populaire cash back systeem blijven hanteren. Her en der werden er speelgelegenheden gesloten, maar de gerechtelijke macht was toen nog behoorlijk verdeeld over de juridische positionering van het spel.

Grote concurrent Holland Casino besluit om na een aantal jaar niet meer van de zijlijn toe te kijken hoe de Golden Ten casino’s Nederland verder veroveren. De directie van het staatsbedrijf is van mening dat Golden Ten geen behendigheidsspel is, en gaat de juridische strijd volop aan.

Het Openbaar Ministerie wordt hierdoor belast met de taak om te bewijzen dat Golden Ten wel degelijk een gokspel is. Dit zorgt voor een jarenlange juridisch strijd die begin jaren 90 ten einde komt, wanneer de Hoge Raad besluit dat Golden Ten wel degelijk een kansspel is. Toch heeft dit niet de direct beoogde sluiting van de Golden Ten casino’s ten gevolg, want het spel blijft her en der nog jarenlang te spelen.

Vandaag de dag is Golden Ten compleet verdwenen, alhoewel de Nederlandse Golden Ten ‘godfather’ Gerard Wiggers een korte terugkeer in 2015 wist te bewerkstelligen door het spel bij een zogenaamde ‘behendigheidsvereniging’ aan te bieden. Maar ook hier wist de Kansspelautoriteit al snel een stokje voor te steken.

Ook de plannen van gokondernemer Niek Hommerson om Golden Ten als online spel aan te gaan bieden zijn nog niet tot wasdom gekomen. Of de immer vooruitgeschoven nieuwe kansspelwet voor een (online) terugkeer van Golden Ten gaat zorgen blijft vooralsnog de grote vraag. Een ding blijft onveranderd: Golden Ten is een bijzonder stukje Nederlandse gokgeschiedenis waar veel oudgediende spelers maar al te graag nostalgisch op terugblikken!